Ахова навакольнага асяроддзя

Сістэма кіравання навакольным асяроддзем

У 2008 годзе на ААТ "МТЗ" укаранёна сістэма кіравання навакольным асяроддзем (СКНА) у адпаведнасці з патрабаваннямі стандарта ISO14001:2004, што пацверджана міжнароднай арганізацыяй ЗТАА "Бюро Верытас БЕЛ ЛТД". У 2012 годзе атрыманы экалагічны сертыфікат адпаведнасці ў Нацыянальнай сістэме пацвярджэння адпаведнасці.

Асноватворным дакументам СКНА з'яўляецца экалагічная палітыка вышэйшага кіраўніцтва ААТ "МТЗ", якая стварае аснову для ўстанаўлення прадпрыемствам сваіх мэтавых і планавых экалагічных паказчыкаў.

З мэтай выканання абавязкаў Экалагічнай палітыкі на прадпрыемстве вядзецца работа па павышэнні прамысловай экалагічнай бяспекі, распрацоўваюцца і ўкараняюцца мерапрыемствы, накіраваныя на зніжэнне аб'ёмаў утварэння адходаў вытворчасці, павелічэнне іх другаснага выкарыстання, ахову атмасфернага паветра, ахову водных рэсурсаў.

СКНА дазваляе выявіць аспекты дзейнасці прадпрыемства, якія даюць найбольшы ўнёсак у ўздзеянне на навакольнае асяроддзе, вызначыць мэты і задачы ў прыродаахоўнай дзейнасці, сканцэнтраваць рэсурсы і распрацаваць мерапрыемствы для дасягнення галоўных мэт і задач, паступова зніжаць уздзеянне прадпрыемства на навакольнае асяроддзе пры найбольш аптымальным размеркаванні выдаткаў і пастаянным росце вытворчасці.

Абыходжанне з адходамі вытворчасці

У выніку вытворчай дзейнасці ААТ "МТЗ" утвараюцца розныя адходы вытворчасці, з якіх толькі 4% размяшчаецца на палігонах КУП "Экарэс", 96% уцягнуты ў працэс другаснага выкарыстання. Асноўнымі прамысловымі адходамі на прадпрыемстве па аб'ёме іх утварэння з'яўляюцца адходы нарыхтоўчай вытворчасці, якія складаюць 93% ад агульнага ўтварэння адходаў вытворчасці на ААТ "МТЗ".

На прадпрыемстве вядзецца мэтанакіраваная работа па павелічэнні выкарыстання адходаў для ўласнага спажывання. Пачынаючы з 1998 года на ўчастку рэгенерацыі фарбаадходаў (цэх захоўвання матэрыялаў) арганізавана перапрацоўка пастападобных адходаў сумесі грунтовак. Атрыманыя ў выніку рэгенерацыі фарбаадходаў грунты выкарыстоўваюцца для грунтавання адлівак ва ўласнай ліцейнай вытворчасці.

Адным з перспектыўных напрамкаў выкарыстання адходаў з'яўляецца перапрацоўка і выкарыстанне асадкаў ачышчальных збудаванняў гальванічных вытворчасцей. Сумесна з кафедрай неарганічнай хіміі Беларускага дзяржаўнага тэхналагічнага ўніверсітэта праведзена работа па перапрацоўцы асадку пасля ачысткі гальванічных сцёкаў. У выніку быў атрыманы прадукт тэхнічны "Ферыгідраксід" (ФГА): пастападобны матэрыял, што валодае сарбцыйнымі, каагуляцыйнымі ўласцівасцямі і флюсавальным дзеяннем.

Дадзены прадукт паспяхова выкарыстоўваецца ў якасці флюсавальнай дабаўкі пры вытворчасці керамічных і будаўнічых матэрыялаў. Тэхнічныя ўмовы на прадукт узгоднены ДУ "Рэспубліканскі цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя".

У механічным цэху №5 ААТ "МТЗ" укаранёна тэхналогія хіміка-тэрмічнай апрацоўкі дэталяў у вакууме з загартоўкай у асяроддзі інертнага газу на ўстаноўцы "ModulTherm 7/1" фірмы "ALD Vacuum Technologies GmbH" (Германія).

Вакуумная апрацоўка з'яўляецца найбольш энергазберагальнай і цалкам экалагічна бяспечнай, а для вытворчага персаналу найбольш эфектыўнай па гігіене і вытворчай санітарыі.

У якасці загартовачнага асяроддзя выкарыстоўваецца экалагічна бяспечны інертны газ – гелій, тым самым забяспечваецца адсутнасць адходаў, тыповых для працэсу загартоўкі: сінтэтычныя і мінеральныя масла, якія страцілі спажывецкія ўласцівасці, сумесь нафтапрадуктаў адпрацаваных (зніжэнне ўтварэння на 10 тон у год). Пасля правядзення тэрмаапрацоўкі адпадае неабходнасць у ачыстцы дэталяў дробам, што выключае ўтварэнне такога адходу, як пыл жалезазмяшчальны.

Укараненне запланаваных мерапрыемстваў дазваляе істотна паменшыць аб'ёмы ўтварэння адходаў, максімальна выкарыстоўваць адходы ў якасці другасных рэсурсаў, што ў выніку зніжае нагрузку на навакольнае асяроддзе.

Ахова водных рэсурсаў

На ААТ "МТЗ" вядзецца вялікая работа па ўкараненні мерапрыемстваў, накіраваных на ахову водных рэсурсаў.

З мэтай выключэння забруджвання цяжкімі металамі сцёкавых вод гальванічнай вытворчасці ў МЦ-4, МСЦ-3, Ц-93 пабудаваны і функцыянуюць ачышчальныя збудаванні.

Сутнасць ужытага метаду фераферытызацыі складаецца ў апрацоўцы сцёкаў электрагенераваным каагулянтам – фераферыгідразолем (ФФГ), што здабываецца з адходаў сталі шляхам электролізу.

Кампазіцыя ФФГ з'яўляецца высокаэфектыўным сарбентам і каагулянтам, які валодае таксама ўласцівасцямі аднаўляльніка і хімічнага рэагента. ФФГ ачышчае ваду, якая змяшчае практычна любы набор цяжкіх металаў нават у прысутнасці моцных комплексаўтваральнікаў. ФФГ захоўвае рабочыя ўласцівасці на працягу года і больш, можа прымяняцца на стандартных рэагентных станцыях. Кампазіцыя прайшла экспертызу ў шэрагу краін Еўропы і знаходзіць усё больш шырокае ўжыванне.

Перавагамі ФФГ з'яўляюцца::

• ФФГ паспяхова вырашае праблему ачысткі вады;
• па глыбіні ачысткі вады ФФГ нашмат пераўзыходзіць традыцыйныя рэагенты, у адрозненне ад іх пры абясшкоджванні прамысловых сцёкаў не выклікае дадатковага засалення вады, што палягчае яе вяртанне ў вытворчасць;
• ФФГ не з'яўляецца хімічна агрэсіўным рэчывам і не ўяўляе небяспекі для абслуговага персаналу ачышчальных збудаванняў;
• забяспечваецца сумеснае асаджэнне цяжкіх металаў у адным дыяпазоне рН, што спрашчае тэхналагічную схему і кіраванне працэсам.

Як паказвае пастаянны лабараторны маніторынг, канцэнтрацыі цяжкіх металаў пасля гальванічных ачышчальных збудаванняў у сцёкавых водах не перавышаюць дапушчальныя канцэнтрацыі.

Ахова атмасфернага паветра

У галіне аховы атмасфернага паветра зніжэнне нагрузкі на навакольнае асяроддзе дасягаецца шляхам укаранення перадавых тэхналогій і мадэрнізацыяй дзейнага ачышчальнага абсталявання.

Асноўныя крыніцы выкідаў забруджвальных рэчываў прадпрыемства аснашчаны газаачышчальнымі ўстаноўкамі, эфектыўнасць працы якіх складае ад 75 да 95 адсоткаў.

Укараненне "Cold-Box-Amin" – працэсу вырабу стрыжняў у ліцейных цэхах.

Стрыжнёвыя аддзяленні ліцейных цэхаў, што працуюць па тэхналогіі цеплавой сушкі, робяць асноўны ўнёсак у забруджванне атмасфернага паветра такімі кампанентамі, як фенол і фармальдэгід. У сусветнай ліцейнай практыцы шырокае прымяненне атрымаў "Cold-Box-Amin" – працэс для ацвярдзення стрыжняў у аснастцы без нагрэву з прадуўкай газавым каталізатарам – дыметылэтыламінам, які значна паскарае рэакцыю і пасля заканчэння рэакцыі, не змяняючыся, выходзіць з працэсу.

На ААТ "МТЗ" па "Cold-Box-Amin"-працэсе працуюць стрыжнёвы аўтамат фірмы "Laempe" (Германія), стрыжнёвыя машыны мадэляў 4747, 4760 інстытута "БЕЛНДІЛІТ", мадэрнізаваныя стрыжнёвыя машыны 4509С.

Новы тэхпрацэс, у адрозненне ад цеплавой сушкі, дазваляе вырабляць стрыжні складанай канфігурацыі суцэльнымі і пустацелымі, дзякуючы чаму зніжаны расход пяску на 15–20% і злучных матэрыялаў у 2 разы, акрамя таго, зніжана спажыванне газу і працаёмкасць вырабу стрыжняў, аўтаматызаваны працэс вырабу стрыжняў, палепшана якасць ліцця, умовы працы персаналу.

Перавод вырабу стрыжняў на "Cold-Box-Amin"-працэс мае несумненны экалагічны эфект, выражаны ў зніжэнні выкідаў фенолу і фармальдэгіду.

Стрыжнёвыя аўтаматы аснашчаны газаачышчальным абсталяваннем – скруберамі.

Знешні выгляд стрыжнёвай машыны мадэлі 4747

Аналітычны кантроль стану навакольнага асяроддзя

У мэтах забеспячэння сістэматычнага экалагічнага кантролю і атрымання поўнай і дакладнай інфармацыі аб уплыве крыніц забруджвання на навакольнае асяроддзе праводзіцца лакальны маніторынг навакольнага асяроддзя.

На прадпрыемстве функцыянуе лабараторыя аховы навакольнага асяроддзя, аснашчаная сучасным абсталяваннем, якая акрэдытавана па ўсіх напрамках даследаванняў у сферы аховы навакольнага асяроддзя: вызначэнне забруджвальных рэчываў у атмасферным паветры і паветры прамысловых выкідаў; сцёкавых, паверхневых і падземных водах, а таксама ў глебах прадпрыемства.

У красавіку 2012 года пацверджаны і падоўжаны да 2017 года тэрмін дзеяння атэстата акрэдытацыі лабараторыі аховы навакольнага асяроддзя, што дазваляе прадпрыемству ў адпаведнасці з прыродаахоўным заканадаўствам весці ўсе віды маніторынгу навакольнага асяроддзя ўласнымі сіламі без прыцягнення іншых арганізацый.